Neurologiczna choroba, która wpływa na ruch i jakość życia

Choroba Parkinsona jest chorobą neurodegeneracyjną, u której podłoża leży obumieranie komórek nerwowych w istocie czarnej mózgu, produkujących dopaminę. Dopamina to neuroprzekaźnik, który odpowiada za przesyłanie impulsów nerwowych, warunkujących prawidłową pracę mięśni, postawę i ruch. W chorobie Parkinsona stężenie dopaminy zmniejsza się, a w konsekwencji tego, impulsy w mózgu nie są odpowiednio przekazywane.

Przyczyny

Choroba Parkinsona (PD) jest drugą po chorobie Alzheimera najczęściej występującą chorobą neurodegeneracyjną. Jest spowodowana degeneracją lub utratą neuronów w obszarze mózgu zwanym istotą czarną (miejsce syntezy i uwalniania dopaminy) oraz wewnątrzkomórkową akumulacją ciałek Lewy’ego, białkowych agregatów składających się głównie z α-synukleiny. Z tego powodu choroba Parkinsona należy do grupy chorób nazywanych synukleinopatiami.

Choroba Parkinsona występuje z częstotliwością 5-35 przypadków na 100 000 osób. Rzadko występuje przed 50. rokiem życia, lecz liczba zachorowań wzrasta 10-krotnie między 6. a 9. dekadą życia. Szacuje się, że 1% populacji powyżej 65. roku życia cierpi na PD. Tylko 5-10% przypadków ma podłoże genetyczne.

Objawy

Głównymi symptomami są: 

• spowolnienie ruchowe (bradykinezja) – wraz z postępem choroby ruchy stają się powolne, chory porusza się charakterystycznymi małymi kroczkami. Ponadto może ciągnąć za sobą nogi; 
• drżenie spoczynkowe – zaczyna się najczęściej od dłoni; charakterystyczny jest objaw „liczenia pieniędzy”, czyli pocieranie kciuka o sąsiadujący palec wskazujący; drżenia ustępują w trakcie wykonywania ruchu;
• zaburzenia postawy – pochylenie tułowia do przodu, skłonność do chwiania, upadki;
• sztywność mięśniowa – charakterystyczna jest sztywność o charakterze „rury ołowianej”. 

Inne objawy choroby Parkinsona:

• zaburzenie wegetatywne – nadmierne pocenie, zaparcia, zaburzenia snu;
• zaburzenia mowy, ubogość mimiki;
• nieodrywanie nóg od podłoża podczas chodzenia. 

Przebieg

Choroba ma charakter postępujący. Zaburzenia węchu, zaparcia, zaburzenia snu oraz depresja mogą o kilka lat wyprzedzać objawy ruchowe. Początkowo objawy mają charakter jednostronny. Z upływem lat przybierają na sile i stają się symetryczne. Do symptomów dochodzą również działania niepożądane leczenia dopaminą takie jak upadki, nagłe zatrzymania chodu, nieskoordynowane, nadmierne ruchy.

Diagnostyka

Rozpoznanie stawia specjalista neurolog na podstawie głównych objawów klinicznych choroby. Konieczna jest diagnostyka różnicowa w celu wykluczenia innych chorób neurologicznych. Zalecane jest wykonanie: 

• rezonansu magnetycznego – nie potwierdza PD, ale jest istotny w poszukiwaniu innych przyczyn występujących objawów; 
• USG przezczaszkowego – może ujawnić specyficzny sygnał w istocie czarnej;
• tomografii emisyjnej pojedynczych fotonów – duża czułość idzie w parze z wysoką ceną badania. 

Rehabilitacja

Ze względu na postępujące ograniczenia ruchowe regularne ćwiczenia są bardzo przydatne w PD. Pozwalają na ograniczenie bólu oraz poprawienie niektórych funkcji motorycznych. Najważniejsze są ćwiczenia poprawiające balans, rozciągliwość i siłę. Energiczne spacery, pływanie, wodny aerobik oraz Tai-Chi są szczególnie efektywne.